مدرنیزاسیون، خانواده و تجربه گذار جمعیت شناختی در کردستان

برنامه‏های مدرنیزاسیون انقلاب سفید، در قالب اصلاحات ارضی، سپاه  بهداشت و غیره در دهه‏ی 1340 و اجرای سیاست کنترل موالید در دهة 1370 شمسی بر نهاد خانواده در کُردستان تأثیرات ماندگاری بر جای گذاشت. این مقاله ساخت‏وکار تأثیرات این دو موج را بر ابعاد جمعیت‏شناختی خانواده در کُردستان ایران بررسی می‏کند. روش‏شناسی این مطالعه، کیفی است و از تکنیک‏های مصاحبۀ عمیق، مشاهده و روش تحلیل موضوعی جهت استخراج الگوهای اساسی تغییر در خانواده استفاده شده است. یافته‏ها از چشم‏اندازی متفاوت نشان می‏دهند که جریانات مدرنیزاسیون به اشکال گوناگون بر بافت و بُعد جمعیت‏شناختی خانواده تأثیرگذار بوده‏اند. اصلاحات ارضی و ترویج بهداشت شرایط را برای گذار از خانوادۀ گسترده به هسته‏ای و تجربۀ کاهش مرگ‏ومیر و پدیدۀ مهاجرت مهیا نموده و مدرنیزاسیون دهۀ 1370 منجر به ظهور پدیده‏های کم‏فرزندی، خانواده‏های کوچک و فرزندان ناخواسته در مقیاسی قابل توجه شد. نتیجتاً، بخش زیادی از وضعیت کنونی نهاد خانواده در منطقۀ مورد مطالعه حاصل فرایند و برنامه‏های مدرنیزاسیون است و تداوم ناگزیر این فرایند بدون شک تحولات دیگری را در نهاد خانواده در پی خواهد داشت. نکته اینکه مدرنیزاسیون چرخۀ زندگی را در خانوادۀ کُرد متحول کرد.